Δεν χρειάζετε να μιλήσω για τα 'καλά' του ελληνικού δημοσίου, ειδικά την 'ποιότητα' των υπηρεσιών που παρέχει. Όσοι από σας ζούνε στην Ελλάδα, τα ξέρουν από πρώτο χέρι.
Αποφάσισα λοιπόν να γράψω ένα κείμενο για το Βρετανικό δημόσιο. Όχι για να κάνω τον έξυπνο, αλλά πολύ απλά για να σας δώσω να καταλάβετε τί σημαίνει δημόσια υπηρεσία σε μια οργανωμένη χώρα. Άλλωστε, οι δημόσιες υπηρεσίες δεν υπάρχουν για να ταλαιπωρούν τον πολίτη, αλλά για να τον διευκολύνουν.
Σε αυτό το κείμενο έχω αναρτήσει αρκετές φωτοτυπίες προσωπικών μου χαρτιών. Για να προστατέψω, λοιπόν, τα προσωπικά δεδομένα που αναγράφονται σε αυτά τα χαρτιά, τα έχω σβησει και απλά σας εξηγώ τί σημαίνει το κάθε σημείο.
Θα ξεκινήσω με τα βασικά και θα συνεχίσω με τα πιο πολύπλοκα λίγο αργότερα.
National Insurance Number (Αριθμός Εθνικής Ασφάλισης)
Ο συγκεκριμένος αριθμός (θα τον λέω ΑΕΑ από εδώ και πέρα για συντομία), είναι το άλφα και το ωμέγα του όλου συστήματος στη Βρετανία. Ξεχάστε ΑΦΜ και τέτοια κουραφέξαλα. Αυτός είναι ο ΜΟΝΟΣ αριθμός που θα χρειαστείς σε όλη σου τη ζωή για οτιδήποτε έχει να κάνει με εργασία, σύνταξη, ασφάλεια, κλπ.
Τον συγκεκριμένο αριθμό τον λαμβάνεις αρχικά όταν θέλεις να εργαστείς για πρώτη φορά (επομένως σε μικρή σχετικά ηλικία). Απαγορεύεται να εργαστείς ή εργαζόμενος να σου δώσει δουλειά χωρίς να έχεις ΑΕΑ.
Η όλη διαδικασία είναι εύκολη. Κλίνεις ένα ραντεβού με την σχετική υπηρεσία και εκεί θα σου γίνει μια μικρή συνέντευξη για να επικοιρώσουν τα στοιχεία σου και ότι είσαι αυτός που είσαι (στο σημείο αυτό, αν είσαι ξένος, θα δουν επίσης και αν έχεις δικαίωμα να εργαστείς στη Βρετανία). Μόλις τελειώσει η συνεντευξη θα σου δωθεί ένας προσωρινός αριθμός ΑΕΑ, που μπορείς να χρησιμοποιήσεις μέχρι να σου έρθει ο κανονικός. Θα πάρει περίπου 8 εβδομάδες για να σου έρθει η κάρτα με τον κανονικό άριθμό σου, που θα παραμείνει ο ίδιος για όλη σου τη ζωή.
Ουσιαστικά, με τη δημιουργεία αυτού του αριθμού αποκτάς φορολογική, ασφαλιστική κλπ οντότητα στα αρχεία του κράτους και μέσω αυτού του αριθμού θα μπορούν οι υπηρεσίες του κράτους να διασταυρώνουν τα στοιχεία τους για σένα.
Εγγραφή στο Εθνικό Σύστημα Υγείας
Με το που θα πάρεις τον προσωρινό αριθμό ΑΕΑ είναι ώρα να εγγραφείς και στο Βρετανικό ΕΣΥ. Και αυτό γιατί ο τρόπος λειτουργείας του διαφέρει πολύ από αυτόν στην Ελλάδα.
Ανάλογα με τον ταχυδρομικό κώδικα της διεύθυνσής σου, πρέπει να γραφτείς σε ένα ιατρείο. Το ιατρείο αυτό έχει μια ομάδα νοσοκόμων και ιατρών που είναι κάτι σαν παθολόγοι (δηλ δεν έχουν συγκεκριμένη ειδικότητα). Μπορείς να βρεις ποιά ιατρεία είναι στην περιοχή σου με το να πας στην ιστοσελίδα του ΕΣΥ (πατήστε εδώ) και να βαλεις τον ταχυδρομικό σου κώδικα (αν θέλετε να δοκιμάσετε, βάλτε L8 2TA).
Θα βγει μια λίστα με ιατρεία στα οποία μπορείτε να γραφτείτε, μαζί με πληροφορίες για το κάθε ιατρείο, τί υπηρεσίες παρέχει, το προσωπικό του, καθώς και σχόλια από άτομα που ήση έχουν γραφτεί εκεί. Όταν αποφασίσετε σε ποιο θέλετε να γραφτείτε, απλά κλείνετε ένα ραντεβού. Κατά τη διάρκεια της πρώτης σας επίσκεψης, θα δώσετε τον προσωρινό αριθμό ΑΕΑ (ο οποίος θα αλλάξει αυτόματα με το που θα λάβετε τον κανονικό), θα σας γίνουν κάποιες βασικές εξετάσεις (πίεση, κλπ) και θα δώσετε τις πληροφορίες του ιατρείου στο οποίο ήσασταν εγγεγραμένος πριν (αν πχ μετακομίσατε), ώστε τα δύο ιατρεία να κανονίσουν μεταξύ τους τη μεταφορά του ιατρικού σας φακέλου.
Ο ιατρικός σας φάκελος είναι σε μορφή χαρτιού αλλά και σε ηλεκτρονική μορφή. Εσείς δεν κρατάτε τίποτα σπίτι. Όταν σας παρουσιαστεί κάτι, θα πρέπει να κλείσετε ραντεβού και να πάτε στο ιατρείο σας. Εκεί, ο παθολόγος θα σας εξετάσει και αν μπορεί να κάνει διάγνωση τότε θα σας γράψει φάρμακα και θα προσθέσει στο ηλεκτρονικό ιατρικό σας αρχείο την διάγνωση και τα φάρμακα που σας έγραψε. Η γραμματέας του ιατρείου θα προσθέσει τα παραπάνω και στο φακελό σας τον χάρτινο. Με τη συνταγή που θα σας δώσει ο γιατρός θα πάτε να πάρετε τα φάρμακα.
Προσοχή όμως! Τα φάρμακα αυτά δεν είναι δωρέαν για όλους. Δωρεάν είναι για όσους:
- Είναι 60 ετών και άνω.
- Είναι κάτω των 16 ετών.
- Είναι μεταξύ 16-18 ετών και σε πλήρης φοίτηση (δηλ σπουδάζουν, κλπ)
- Είναι έγκυος ή γέννησε παιδί τους προηγούμενους 12 μήνες και έχει ένα ειδικό χαρτί από το γιατρό που της δίνει εξαίρεση από την πληρωμή φαρμάκων)
- Έχει μια συνεχή σωματική αναπηρία που τον/την εμποδίζει από το να βγεί έξω χωρίς βοήθεια από άλλο άτομο και έχει το σχετικό χαρτί αναπηρίας.
Δεν πληρώνουν επίσης όσοι οι ίδιοι (ή ο/η σύζηγος) - συμπεριλαμβανομένων αυτών με σύμφωνο συμβίωσης - λαμβάνουν (ή είναι κάτω των 20 ετών και ο κηδεμόνας τους λαμβάνει) ένα από τα παρακάτω:
- Income Support (είναι ένα επίδομα για άτομα με μικρό εισόδημα)
- Income-based jobseekers allowance (είναι ένα επίδομα σε άνεργους που ψάχνουν για εργασία)
- Άλλα επιδόματα, που δεν χρειάζεται να τα ανφέρω εδώ.
Με απλά λόγια, δωρεάν φάρμακα θα λάβουν μόνο άτομα με περιορισμένο εισόδημα και κάποιας ηλικίας. Ξέχασα να πω ότι στο ιατρείο δεν θα πληρώσεις τίποτα στο γιατρό.
Κάποιος ίσως ρωτήσει τί θα γίνει αν κάποιος δεν πληρωσει για τα φάρμακα και δεν ανοίκει σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες. Υπάρχουν δύο τρόποι να τους ανακαλύψει το κράτος. Συνήθως, ο γιατρός εκτυπώνει τη συνταγή και η εκτύπωση θα έχει τον αριθμό ΑΕΑ του ασθενή. Η συνταγή θα παραμείνει στον φαρμακοποιό μόλις δώσει τα φάρμακα, ο οποίος με τη σειρά του θα περάσει στο ηλεκτρονικό του αρχείο ότι ο συγκεκριμένος ΑΕΑ πήρε τα τάδε φάρμακα χωρίς να πληρώσει. Το κράτος, επειδή μέσω του ΑΕΑ θα ξέρει το εισόδημα του συγκεκριμένου, θα μπορεί να κρίνει αν σωστά το έκανε. Αλλά και σε περίπτωση που ο γιατρός δεν εκτυπώσει την συνταγή αλλά απλά τη γράψει σε ένα χαρτί, είναι υποχρεωμένος να την σημειώσει στο ηλεκτρονικό αρχείο του ασθενή - το οποίο έχει τον αριθμό ΑΕΑ. Επομένως και πάλι το κράτος θα το δει.
Στην ουσία ο αριθμός ΑΕΑ χρησιμοποιείται ώστε να μην χρειαστεί να πληρώσεις ιατρική περίθαλψη στο ΕΣΥ (μια και πληρώνεις μέσου των φόρων σου) - απλά μπορεί να πληρώσεις τα φάρμακα.
Τέλος, αν ο παθολόγος δεν μπορεί να κάνει διάγνωση, θα σου κλείσει ραντεβού με έναν ειδικό στην πάθηση που έχεις, για να πας εκεί να σε εξετάσει. Η ίδια διαδικασία όπως παραπάνω θα ακολουθηθεί. Η μόνη δοαφορά είναι ότι ο ειδικός θα στείλει στο ιατρείο σου ένα γράμμα στο οποίο θα αναλύει τις εξετάσεις που σου έκανε, τη διάγνωση και τα φάρμακα, ώστε το ιατρείο σου να τα προσθέσει στον ηλεκτρονικό και χάρτινο φάκελό σου.
Εννοείται ότι αν έχεις κάτι επείγον μπορείς να πας αμέσως στο ιατρείο σου χωρίς ραντεβού, ή στο νοσοκομείο ή σε λεγόμενες (walk in clinics) οι οποιές είναι κλινικες που απλα μπαίνεις μέσα και σε βλέπει μια νοσοκόμα ή ένας γιατρός εφημερίας (αν είναι κάτι ποιο σοβαρο).
Εργασία
Πάμε τώρα στα πιο σημαντικά θέματα. Με το που θα πιάσεις δουλιά κάπου, δίνεις στον εργοδότη σου τον αριθμό ΑΕΑ σου. Βάση του νόμου, κάθε εργοδότης είναι υποχρεωμένος όταν έχει υπαλλήλους να αφαιρεί τους απαραίτητους φόρους πριν τους πληρώσει το μισθό και να τους δώσει το λεγόμενο 'payslip', που δεν είναι τίποτε άλλο από ένα χαρτί που αναλύει τα πάντα για τη συγκεκριμένη πληρωμή. Ανάλογα το μέγεθος της εταιρείας και τον αριθμό υπαλλήλων, αυτό μπορεί να το κάνει ο ίδιος ο εργοδότης (χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα που συνδέεται με την εφορία) ή ο λογιστής του.
Παρακάτω σας δίνω μια φωτογραφία του πιο πρόσφατου τέτοιου χαρτιού από την εταιρία στη οποία δουλεύω (συγκεκριμένα δίνει πληροφορίες για το μηνιαίο μισθό που θα λάβω στις 23 Οκτωβρίου). Έχω σβήσει βέβαια προσωπικά δεδομένα, αλλά θα σας εξηγήσω παρακάτω τί σημαίνει το κάθε τι στο συγκεκριμένο χαρτί (αν κλικαρετε τη φωτογραφία θα μεγαλώσει για να την δείτε πιο καθαρά).
Ας δούμε τώρα τί πληροφορίες μου δίνει αυτό το χαρτί που πέρνω κάθε μήνα από τον εργοδότη μου (και του οποίου οι πληροφορίες είναι για τον συγκεκριμένο μήνα κάθε φορά).
Στο πανω μέρος, είναι τα στοιχεία μου:
Employee number: είναι ο αριθμός μου στην εταιρεία (δηλ ο αριθμός που χρησιμοποιεί η εταιρεία για τον συγκεκριμένο υπάλληλο)
Employee name: είναι, φυσικά, το όνομα του συγκεκριμένου υπαλλήλου
Payslip date: είναι η ημερομηνία πληρωμής του συγκεκριμένου μισθού
Payment method: είναι η μέθοδος πληρωμής. Στην περίπτωσή μου, ο μισθός θα μπεί κατευθείαν στον τραπεζικό μου λογαριασμό, που είναι η συνήθης μέθοδος για τους περισσότερους εργαζομένους.
Sort code και account number: είναι ο αριθμός της τράπεζας και του τραπεζικού λογαριασμού μου, ώστε να ξέρω πού θα μπουν τα λεφτα.
Tax code: αυτός είναι ο φορολογικός κωδικός μου (θα εξηγήσω παρακάτω τί είναι αυτός)
Tax basis και NI class: δεν χρειάζεται να αναλύσω εδώ τί είναι, είναι κατηγορίες φορολογίας και ασφάλισης
NI Number: είναι ο αριθμός ΑΕΑ μου που εξηγούσα πιο πάνω
Τα υπόλοιπα δεν είναι ανάγκη να τα εξηγήσω.
Η επόμενη στήλη του χαρτιού, στα αριστερά, μου δείχνει τον συνολικό, ακαθάριστο μισθό που θα πάρω στις 23 Οκτωβρίου.
Basic Pay: Είναι ο βασικός ακαθάριστος μισθός για το μήνα
Flex Acc: Είναι η συνολική αξία (για τον συγκεκριμένο μήνα) ορισμένων παροχων που λαμβάνω απο την εταιρεία και που δεν τις λαμβάνω σε χρηματική μορφή (πχ ιδιωτική περίθαλψη, κλπ). Πολλές εταιρίες προσφέρουν τέτοια πακέτα στους υπαλλήλους τους. Παρά το ότι ο υπαλληλος δεν πληρωνει για αυτά, θεωρούνται φορολογητέα γιατί στην ουσία έχουν μία κάποια αξία την οποία την λαμβάνω σε είδος αντί σε χρήμα.
Total: Είναι η ακαθάριστη αξία του συνολικού μισθού που θα λάβω αυτό το μήνα.
Στη μεσαία στήλη τώρα, υπάρχουν πληροφορίες για το τί έχει αφαιρεθεί από το ακαθάριστο ποσό της αριστερής στήλης. Έχουμε λοιπόν:
Income Tax: Ο φόρος εισοδήματος που έχει αφαιρεθεί αυτό το μήνα από το μισθό. Σε γενικές γραμμές, οι πρώτες 11 χιλιάδες λίρες το χρόνο είναι αφορολόγητες. Οι επόμενες 32 χιλιαδες λίρες φορολογούνται στο 20%, και οι επόμενες 107 χιλιάδες λίρες στο 40%. Αν το εισόδημά σου είναι πάνω από 150 χιλιάδες λίρες το χρόνο, τότε το ποσό άνω των 150 χιλιάδων φορολογείται στο 45%.
Στο σημείο αυτό θα προσθέσω ότι τα παραπάνω όρια αλλάζουν κάθε χρόνο (συνηθως προς τα πάνω) και ανακοινώνονται από τον Υπουργό Οικονομικών ένα χρονο πριν. Πχ ξέρουμε ήδη ότι το 2017 το αφορολόγητο όριο θα ανεβεί στις 11500 λίρες, κλπ
N.I.: είναι το ποσό που αφαιρέθηκε για την ασφάλισή μου. Εδώ πρέπει να τονισω ότι το ποσό αυτό που πληρώνω από το μισθό μου, είναι για 2 σκοπούς. Πρώτον, μου παρέχει δωρεάν ιατρική περίθαλψη στο ΕΣΥ. Δεύτερον, από τα 65 θα μου παρέχει την κρατική σύνταξη.
Στη Βρετανία οι συντάξεις είναι πολύ περίπλοκες για να σας εξηγήσω ακριβώς όλες τις λεπτομέρειες. Σε γενικές γραμμές, το κράτος αφαιρεί ένα μικρό (σχετικά) ποσό από το εισόδημά σου για να σου παρέχει μια μικρή (σχετικά) κρατική σύνταξη. Αν εσύ θέλεις μεγαλύτερη σύνταξη, τότε θα πρέπει να πληρώσεις παραπάνω και να πάρεις και μια (ή πολλές) ιδιωτική σύνταξη.
Το πόσο πληρώνεις εσύ και ο εργοδότης για αυτή την κρατική ασφάλιση είναι αρκετά πολύπλοκο να εξηγήσω εδώ. Αν τα πάτε καλά με τα αγγλικά, μπορείτε να το δείτε στη ιστοσελίδα του Βρετανικού Δημοσίου (εδώ). Εγώ, πχ, ανήκω στην κατηγορία Α. Δεν πληρώνω τίποτα για τις πρώτες 672 λίρες μισθού το μήνα. μετά πληρώνω 12% του μισθού για ό,τι παραπάνω πέρνω (μέχρι 3583 λίρες). Αν περνω πάνω από 3583 λίρες το μηνα, τότε για οτιδήποτε πέρνω πανω απο 3583 πληρώνω 2%.
Ο εργοδότης μου (για την κατηγορία μου) δεν θα πληρώσει τίποτα για τις πρώτες 676 λίρες, και θα πληρώσει 13,8% για όσο παραπάνω των 676 λιρών παίρνω.
Αυτή τη στιγμή η κρατική σύνταξη είναι 623 λίρες το μήνα, μεικτά. Το ποσό αυτό αυξάνεται σχεδόν κάθε χρόνο, κυρίως για να αναβαθμίζεται η αξία της σύνταξης λόγω πληθωρισμού. Υπενθυμίζω ότι αυτή είναι η σύνταξη που θα πάρεις από την υποχρεωτική ασφαλιστική εισφορά σου (η οποία θα πληρώνει και για την κρατική περίθαλψή σου). Ο περισσότερος κόσμος έχει τουλάχιστον και μία ιδιωτική σύνταξη.
ERS PEN: Είναι το ποσό που αποφάσισα εγώ να δίνω από το μισθό μου ως εισφορά στην ιδιωτική μου σύνταξη. Συνήθως και ο εργοδότης θα εισφέρει στην ιδιωτική σου σύνταξη μια και είναι πλέον υποχρεωτικό στους εργοδότες να προσφέρουν ιδιωτική σύνταξη στι προσωπικό τους και να συνεισφέρουν σε αυτή.
Οι υπόλοιπες αφαιρέσεις από το μισθό μου είναι για διάφορα πακέτα που είναι πιο φθηνά να τα πληρώνω μέσω της δουλειάς μου, παρά ξεχωριστά. Πχ ιδιωτική περίθαλψη, οδοντιατρική περίθαλψη, ταξιδιωτική ασφάλεια, ασφάλεια σε περίπτωση που πάθω ατύχημα και δε μπορω να εργαστω για πολύ καιρό, κλπ
Στο τέλος της στήλης αναγράφεται το συνολικό ποσό που αφαιρέθηκε αυτό το μήνα από το μισθό μου.
Η τρίτη, δεξιά στήλη, δείχνει τα ίσια στοιχεία με τίς άλλες δύο στήλες, αλλά αυτή τη φορά αναφέρει το συνολικό ποσό που έχω πληρωθεί και μου έχει αφαιρεθεί στην κάθε κατηγορία στο συγκεκριμένο φορολογικό έτος.
Στο τέλος αυτής της στήλης θα δω το καθαρό πόσο που θα πάρω αυτό το μήνα.
P60
Το φορολογικό έτος στη Βρετανία είναι από τις 6 Απριλίου ενός έτους μέχρι τις 5 Απριλίου του επόμενου.
Η φόρμα P60 είναι η πιο απαραίτητη που χρειαζόμαστε, μια που έχει όλες τις πληροφορίες μας για τι συγκεκριμενο φορολογικο ετος. Μας την παρέχει ο εργοδότης με το τέλος του φορολογικού έτους. Παρακάτω είναι η τελευταία που έλαβα. Ουσιαστικά αναφέρει το συνολικό ακαθάριστο εισόδημα που έλαβα από τον εργοδότη μου την περίοδο 6 Απριλίου 2015 με 5 Απριλίου 2016, καθώς και το συνολικό φόρο εισοδήματος που μου αφαιρέθηκε και την κρατική ασφαλιστική εισφορά που πλήρωσα.
Στη Βρετανία δεν κάνουμε όλοι μας φορολογική δήλωση. Επαναλαμβάνω. ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΜΑΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ!! Ίσως αυτό σας σοκάρει. Αλλά αν, πχ, κάποιος είναι μισθωτός και έχει μόνο τον μισθό του ως εισόδημα, τότε η εφορία ήδη ξέρει (από τα παραπάνω 2 χαρτιά, τα οποία ο εργοδότης στέλνει και στην εφορία) πόσα έλαβε, τί φόρο πλήρωσε και τί εισφορές έκανε.
Σε γενικές γραμμές, φορολογική δήλωση χρειάζεται να κάνουν μόνο οι παρακάτω
- Ελεύθεροι επαγγελματίες
- Άτομα που έλαβαν εισόδημα άνω των 2500 λιρών και το οποίο δεν έχει φορολογηθεί (σε αυτό βέβαια δεν περιλαμβάνεται ο μισθός). Πχ μπορεί να είναι από εισόδημα ενοικίασης σπιτιού, ή κέρδος από πώληση μετοχών, κλπ
- Άτομα που έλαβαν μεικτό εισόδημα από μέρισμα επενδύσεων ή επιτόκια καταθέσεων άνω των 10 χιλιάδων λιρών
- Άτομα που έβγαλαν κέρδος από την πώληση πχ ακινήτου, μετοχών, κλπ
- Άτομα που είναι διευθυντικά στελέχη εταιριών,εκτός αν δεν λαμβάνουν μισθό ή αλλου είδους παροχές
- Άτομα με εισόδημα άνω των 50 χιλιάδων λιρών, που λαμβάνουν επίδομα παιδιού
- 'Ατομα που έλαβαν εισόδημα εκτός Βρετανίας και για το οποίο έπρεπε να πληρώσουν φόρο
- Άτομα που ζούσαν εκτός Βρετανίας το συγκεκριμένο φορολογικό έτος, αλλά λάμβαναν εισόδημα από τη Βρετανία
- Άτομα με εισόδημα άνω των 100 χιλιάδων λιρών
Βέβαια, κάποιος μπορεί αν θέλει να κάνει φορολογική δήλωση έστω και αν δεν ανήκει σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες. Πχ ίσως θέλει από την εφορία να ελέγξει αν όντως ο φόρος που πλήρωσε ήταν σωστός.
Για να κάνεις φορολογική δήλωση δεν χρειάζεσαι λογιστή. Απλά, κατεβάζεις από την ιστοσελίδα της εφορίας μια φόρμα, την συμπληρώνεις, προσθέτεις τυχον έγγραφα που ζηταει (πχ φόρμα P60) και την στέλνεις στην εφορία. Αν προτιμας, μπορείς να συμπληρώσεις μια αντίστοιχη ηλεκτρονική φόρμα και να την στείλεις ηλεκτρονικά, μαζί με τα έγγραφά σου. Σε μερικές βδομάδες η εφορία θα σου πει αν όλα είναι εντάξει, αν πρέπει να σου επιστραφεί φόρος ή αν πρέπει να πληρώσεις παραπάνω.
Φορολογικός Κώδικας
Με το τέλος του φορολογικού έτους στις 5 Απριλίου, εκτός από τη φόρμα Ρ60 που θα μας δώσει ο εργοδότης, θα μα στείλει ένα γράμμα και η εφορία. Το γράμμα αυτό θα μας δίνει τον φορολογικό μας κώδικα για το επόμενο φορολογικό έτος. Αξιζει λοιπόν να εξηγήσω τί είναι αυτός ο κώδικας.
Ο κώδικας αυτός καθορίζει στις αρμόδιες εταιρείες και λογιστές το αφορολόγητο εισόδημά μας για το επόμενο φορολογικό έτος. Η εφορία, έχωντας λάβει υπ΄όψην το Ρ60 που της έστειλε ο εργοδότης, καθώς και τυχόν αλλές πληροφορίες από τα μισθολογικά μας χαρτια, υπολογίζει το εισόδημα στο οποίο δεν θα πληρώσουμε φόρο το έτος που έρχεται. Ο εργοδότης (ή ο λογιστής) το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να βάλουν τον καινούριο κώδικα στο πρόγραμμά τους και το πρόγραμμα αυτό θα υπολογίζει αυτοματα, για τον επόμενο χρόνο, τον ανάλογο φόρο που θα πρέπει να αφαιρείται από το μισθό μου κάθε μήνα.
Ας δούμε λοιπόν το γράμμα που έλαβα στις 22 Μαίου και που μου δίνει τον κωδικό για το φορολογικό έτος 6 Απριλίου 2016 με 5 Απριλίου 2017.
Στην πρώτη σελίδα η εφορία μου λέει το αφορολόγητο εισόδημα που ισχύει για το συγκεκριμένο φορολογικό έτος (11 χιλιάδες λίρες). Από αυτό το ποσό όμως, θα αφαιρέσει ορισμένες παροχές που μου δίνει ο εργοδότης μου και για τις οποίες δεν θα μου αφαιρέσει ο ίδιος φόρο. Αυτές οι παροχές, που είναι σε είδος, είναι φορολογητέες.
Κατόπιν το γράμμα μου λέει πόσο θα είναι το τελικό αφορολόγητο εισόδημά μου και μου δίνει και τον κωδικό που θα χρησιμοποιηθεί από δω και πέρα.
Η δεύτερη σελίδα του γράμματος (βλέπε παραπάνω) δίνει επεξηγήματικές σημειώσεις για τα στοιχεία τις πρώτης σελίδας. Αξιοσημείωτη είναι η σημείωση 6, η οποία λέει "Παρά το ότι σας αλλάξαμε τον κώδικα, μπορεί να μην πληρώσετε αρκετό φόρο μέχρι την 5 Απριλίου 2017. Υπολογίσαμε ότι ο φόρος που θα χρωστάτε ακόμα θα είναι 36 λίρες και 41 λεπτά. Θα σας πούμε αν όντως αυτό το ποσό είναι το σωστό, όταν ξαναδούμε το συνολικό εισόδημά σας και φόρους σας στο τέλος της φορολογικής χρονιάς (5 Απριλίου 2017). Συνήθως, συλλέγουμε το φόρο σε ισοδύναμες δόσεις με το να αυξήσουμε το φόρο που αφαιρείται από το μισθό σας ή τη σύνταξή σας για τους επόμενους 12 μήνες, αρχίζοντας από την 6 Απριλίου.
Όπως βλέπετε, με βάση τα στοιχεία της φορολογικής μου χρονιάς που πέρασε, η εφορία υπολόγισε ότι μάλλον μέχρι το τέλος της τωρινής φορολογικής χρονιας θα εχω πληρώσει 36,41 λίρες λιγώτερο φόρο. Και επομένως, ο κωδικός μου άλλαξε ούτως ωστε τους επόμενους 12 μήνες να μου αφαιρεθεί λίγο παραπάνω φόρος για να μαζευτούν οι 36,41 λίρες.
Κάτι ανάλογο θα γίνει αν είχα πληρώσει παραπάνω φόρο από ό,τι έπρεπε. Για το επόμενο έτος θα πλήρωνα λιγώτερο φόρο (εκτός και αν ζητούσα από την εφορία να μου τον επέστρεφε αμέσως).
Στο τέλος της σελίδας, το γράμμα δίνει τη σχετική ιστοσελίδα και τηλέφωνο σε περίπτωση που θέλεις να την πληροφορήσεις ότι ο κωδικός σου είναι λάθος (πχ αν νομίζεις ότι δεν τον υπολόγισε σωστά) ή για να αλλάξεις το όνομά σου (αν πχ το έχει λάθος στα αρχεία της ή παντρεύτηκες) ή τη διεύθυνσή σου.
Αξιοσημείωτη είναι και η τρίτη σελίδα, η οποία δίνει πληροφορίες επικοινωνίας για άτομα με ειδικές ανάγκες. Πχ, η εφορία μπορεί να στείλει το ίδιο γράμμα σε Μπρέιλ (για τυφλά άτομα), ή σε ηχητική μορφή (πχ για άτομα που δε μπορουν να διαβάσουν), ή με μεγαλύτερο σε μέγεθος γράμματα, κλπ.
Μέχρι το δεύτερο μέρος...
Επειδή σας κούρασα αρκετά, θα συνεχίσω σε ένα δεύτερο μέρος, στο οποίο θα μιλήσω λίγο για συντάξεις και για το τί αντίστοιχο υπάρχει για τους ελεύθερους επαγγελματίες και της εταιρείες.
Προς το παρών σας αφήνω να φανταστείτε ένα ελληνικό δημόσιο στο οποίο δεν θα χρειαζοταν να περιμένεις στην ουρά για ώρες, χωρίς σφραγίδες και ανεβοκατεβάσματα σε ορόφους, χωρίς να κουβαλάς τον ιατρικό σου φάκελο σε κάθε ΙΚΑ για έγκριση και της πιο απλής ιατρικής συνταγής, χωρίς φακελάκια, και προ παντως χωρίς ξαφνικές αλλαγές στα φορολογικά ζητήματα ή εκπλήξεις στα χρήματα που θα λάβεις.
